یکی از موضوعهایی که در جامعه ما به خصوص در میان قشر مذهبی وجود دارد، مسئله استخاره است، آن هم به این معنا که انجام کار یا انتخابی را متوقف بر این میکنند که به طریقی به وسیله قرآن یا شاید هم تسبیح این پاسخ را دریافت کنند که این کار یا انتخاب، خوب است.
یکی از موضوعهایی که در دین ما بسیار به آن پرداخته شده، مسئله تعقل و تفکر و رشددادن این چراغ هدایت الهی است که خداوند در درون ما قرار داده است که در ادبیات دینی یکی از اهداف ارسال رسل و بعثت انبیا همین استخراج گنجینههای عقل بشر معرفی شده است.
پس در گام اول این در همه کارها باید پیش چشم ما قرار داشته باشد که ببینیم عقل و منطق ما را به کدام سو دعوت میکند و مسیر عقلانی و منطقی را در همه احوال دنبال کنیم. در گام دیگر توصیه به استفاده از گنجینه عقل دیگران شده ایم که باز در آیات و روایات اولیای دین به ما توصیه کرده اند که در کنار استفاده از عقل و منطق برای رسیدن به روش صحیح زندگی و انتخاب درست، اهل مشورت گرفتن از بزرگان و صاحب نظران باشیم.
پس اگر کسی دنبال رسیدن به درستی یا غلط بودن یک عمل یا انتخاب است، اول به او توصیه میکنیم که اهل تحقیق و تفکر در خوبیها و بدیهای آن موضوع باشد و اگر باز به نتیجه نرسید، در گام دوم توصیه به مشاوره گرفتن میکنیم، اما متأسفانه این مراحل گاهی در بین مذهبیهای ما جدی گرفته نمیشود و سریع میخواهند درباره یک موضوع استخاره کنند، درحالی که به آنها میگوییم تحقیق و استشاره (مشورت گرفتن) پیش از استخاره است و اصلا استخاره گرفتن پیش از آنکه انسان در موردی تحقیق و مشاوره کند، جایگاهی ندارد. چون به گفته علما، استخاره به معنای مشهور آن برای رفع تحیر است و گاهی انسان با اندک تحقیق و مشورتی به زوایای مثبت و منفی یک عمل یا یک انتخاب پی میبرد.
البته استخاره یک معنای دیگر هم دارد؛ اینکه در همه کارها و شروعها و انتخابها از خداوند طلب خیر کنیم که به این معنا، استخاره دعاست و میتوان در همه کارها اهل استخاره بود. امام صادق علیه السلام میفرمایند که خداوند تعالی در حدیثی قدسی فرموده است: «از بدبختی بنده من آن است که کاری از کارهایش را بدون استخاره (طلب خیر) از من انجام دهد.»
پس استخاره به معنای رفع تحیر فقط در موارد اندکی که ما پس از تفکر و تحقیق و مشورت باز هم به نتیجه نرسیدیم، کارایی دارد و نه در غالب یا همه موارد.
از خداوند بزرگ میخواهیم که ما را اهل استفاده از گنجینه ارزشمند عقل و نور الهی کتاب هدایت قرار بدهد، ان شاءا....